“We zien de afgelopen maanden een stormachtige groei”, vertelt apotheker Jelmer Faber uit Amsterdam, een van de initiators van het project gericht om medicijnverspilling bij apotheken tegen te gaan. Jaarlijks wordt er naar schatting circa vijftien miljoen euro aan medicijnen door apotheken weggegooid. Het gaat om medicijnen die gegarandeerd onder de juiste omstandigheden zijn bewaard.
“Pure verspilling waar we iets tegen wilden doen”, aldus Faber, die in 2019 samen met zijn collega-apotheker Piter Oosterhof, eveneens uit Amsterdam, begon met het experiment. De start was ingewikkeld omdat apothekers volgens Europese richtlijnen alleen medicijnen aan patiënten mogen leveren, niet aan andere apotheken. In de zomer van 2021 verleende de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) uiteindelijk officieel goedkeuring aan het project, nadat het al twee jaar liep en was gedoogd.
Apotheken die medicatie over hebben plaatsen dit virtueel op het platform. Apotheken die iets zoeken kunnen er een verzoek uitzetten. Als vrager en aanbieder elkaar vinden spreken ze onderling een prijs af, waarna het medicijn wordt geleverd. De gemiddelde kostenbesparing ten opzichte van de groothandelsprijs blijkt gemiddeld veertig procent.
Alleen al in 2021 werden er zo 2.535 verpakkingen met een waarde van € 126.980 gered van vernietiging. Die aantallen groeien momenteel hard. Iedere dag komen er nieuwe apotheken bij en enkele dagen geleden werd de grens bereikt van een derde van het totaal van de 1996 in Nederland geregistreerde apotheken. Sommigen handelen al actief, anderen hebben alleen een account aangemaakt.
Coöperatie VGZ gaf afgelopen juni de Samen Voorop Award in de categorie duurzaamheid aan het initiatief. Sindsdien wijst ze apotheken structureel op de deelmarktplaats. “Medicijnen met een uiterste houdbaarheidsdatum, of medicijnen die blijven liggen na een verandering van behandeling zorgen voor verspilling, afval en onnodige kosten. PharmaSwap draagt bij aan het voorkomen van die verspilling”, aldus Jojanneke Goedings, verantwoordelijk voor onder meer het thema duurzaamheid binnen VGZ.
Enkele weken geleden kwam er vanuit Brussel erkenning voor het project, dat nieuw is in Europa. Op een internationaal congres van inkopers uit de medische wereld in Brussel werd op 20 september de zogenoemde ‘European Healthcare Procurement Award 2022’ in de categorie duurzaamheid uitgereikt aan het Nederlandse initiatief.
“Er was al erkenning voor dit initiatief vanuit Nederland en nu komt dat er ook vanuit Europa”, aldus initiatiefnemer Faber. “We zijn er enorm blij mee. Dit is een bijdrage van de apothekers in Nederland aan een schoner milieu en aan een wereld met minder verspilling - en dat blijkt steeds meer te worden erkend.”