Toename agressie en impact corona geeft zorgpersoneel mentaal forse klap

De mentale achteruitgang van zorgmedewerkers is voor een deel te wijten aan meer agressie op de werkvloer sinds corona. Een totaal van 63% van de zorgmedewerkers ervaart agressie op de werkvloer, vooral door patiënten en bezoekers. Gevolg is dat 20% zich onveilig op het werk voelt. De grootste mentale klachten die daaruit voortkomen zijn stress (63%), frustratie (61%) en spanningsklachten (55%).

Extra beveiligers

“Ik ben niet verbaasd” aldus Marjo Vissers-Kuijpers, divisievoorzitter Zorg bij VGZ. “In de ziekenhuizen hebben de verpleegkundigen het zwaar omdat ze naast reguliere zorg ook coronazorg moeten leveren aan patiënten die door de coronaregels weinig bezoek mogen ontvangen. Steun die normaal gesproken de familie geeft komt moet nu van de verpleegkundigen komen. Veel coronapatiënten worden indien mogelijk thuis verpleegd. Dat betekent ook daar dat verpleegkundigen en huisartsen met meer ernstig zieke patiënten te maken krijgen, iets wat complexere en intensievere zorg vraagt.”

Uit het onderzoek bleek verder dat de toegenomen mentale stress voor een deel te maken heeft met meer agressie op de werkvloer. Een deel ervan vindt plaats in de hal en de gangen in het ziekenhuis door bezoekers van niet-coronapatiënten. Die moeten soms gewezen worden op naleving van de coronaregels. Scheldpartijen zijn in veel ziekenhuizen aan de orde van de dag. Vele ziekenhuizen hebben extra beveiligers moeten inhuren.

Niet luisteren

Zorgmedewerkers in alle sectoren worstelen met meer agressie en stress. Zo ook Peter van den Berg, tot voor kort begeleider bij een gehandicapteninstelling. “Corona is wat dit betreft een versnellende factor gebleken. Mensen zijn moe, ze kunnen thuis niet meer ontspannen. Dan ben je twee dagen vrij maar zit je aan te hikken tegen een rit van negen dagen achter elkaar werken daarna. En dat omdat er collega’s zijn uitgevallen vanwege corona.”

Zelf heeft Van den Berg, overigens niet zijn echte naam, besloten zijn baan op te zeggen en te gaan werken als triagist, als eerste aanspreekpunt bij een huisartsenpost. “Wat me vooral stoorde was dat er niet naar de klachten werd geluisterd. Er werd wel door de meest directe collega’s geluisterd, maar niet door de leidinggevenden.” Van den Berg wil zijn echte naam niet kwijt uit angst voor problemen met zijn vorige werkgever.

Van den Bergs ervaring strookt daarmee met andere uitkomsten uit hetzelfde onderzoek: ondanks de mentale impact van corona en agressie bespreekt maar 40% van de medewerkers hun zorgen met de leidinggevende.

Dertig seconden

“Deze resultaten zijn zorgelijk”, aldus Anouk ten Arve, programmamanager van IZZ, het ledencollectief van mensen in de zorg. “Hoe moet dit op de middellange termijn? Want als corona geen acuut gezondheidsrisico meer vormt voor de bevolking, en Nederland weer gewoon doorgaat, is de stress voor de zorg niet voorbij. Dan volgt de uitgestelde zorg voor niet-coronagevallen.”

Volgens Ten Arve is een van de opvallendste uitkomsten verder dat zorgmedewerkers onvoldoende hun verhaal op de werkvloer vertellen terwijl daar de grootste mogelijkheid voor oplossingen zit. Ze pleit voor meer openheid tussen zorgpersoneel en leidinggevenden. “In de zorg wordt volop gecommuniceerd. Maar is het je wel eens opgevallen dat het, als je in gesprek bent met iemand uit de zorg, het na dertig seconden alweer gaat over de patiënten – en niet over haar of hem?”

Om het probleem van de toenemende agressie en de mentale impact daarvan het hoofd te bieden, organiseren de instanties achter het onderzoek op 11 mei het webinar Omgaan met Agressie, bedoeld voor alle zorgmedewerkers van Nederland om te leren hoe hiermee om te gaan.