Zorgbestuurders hoogleraren en prominenten aan kabinet: "Alles op alles om te voorkomen dat mensen ziek worden door armoede"

Dit is een van de kernpunten van de open brief aan het kabinet van artsenfederatie KNMG en ruim zeventig organisaties, waaronder (academische) ziekenhuizen, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, de Sociaal Economische Raad, FNV, de Nederlandse Zorgauroriteit, GGD GHOR Nederland, sportkoepel NOC-NSF en verschillende ouderen- en jongerenbonden. De brief wordt aangeboden aan minister Schouten van Armoedebeleid en staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid. 

Bestaanszekerheid is een belangrijke sleutel tot de oplossing

Veel artsen hebben nu het gevoel dat ze vooral aan symptoombestrijding doen. Ze schrijven slaappillen voor aan mensen die wakker liggen omdat hun baan op de tocht staat. Een kind met astma veroorzaakt door een schimmelig huis, krijgt een puffer. Het is dweilen met de kraan open, vinden de ondertekenaars. “Bestaanszekerheid is een belangrijke sleutel tot de oplossing”, zegt KNMG-voorzitter René Héman: “Dagelijks zien artsen en andere professionals mensen met gezondheidsproblemen waarvan de oorzaken en oplossingen buiten het medische domein liggen. Wie voortdurend ieder dubbeltje moet omdraaien, kan in de supermarkt niet anders dan kiezen voor de goedkoopste optie, wat vaak ook de ongezondste is. Het vergroten van de kans-gelijkheid leidt tot een gezonder leven voor iedereen. ” 

Brede steun

Leefstijl en de sociale en fysieke omgeving bepalen voor bijna zeventig procent iemands gezondheid. De impact van de medische zorg op gezondheid van mensen is slechts elf procent. Dat artsen het probleem niet alleen kunnen oplossen, blijkt uit de brede steun voor het initiatief van de KNMG. Onder anderen Jet Bussemaker (Raad voor Volksgezondheid & Samenleving), Lea Bouwmeester (Federatie voor Gezondheid), Kitty Jong (FNV), Marcel Levi (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek), Ad Melkert (Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen) en André Rouvoet (GGD – GHOR Nederland) onderschrijven onze gemeenschappelijke oproep aan het kabinet om gezamenlijk te werken aan een oplossing. 

Iedereen in Nederland verdient een kans op een zo gezond mogelijk leven, ongeacht in welke stad of wijk je wordt geboren, naar welke school je bent gegaan of wat je inkomen is. De ondertekenaars roepen minister Schouten van Armoedebeleid en staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid op om: 

1. In te zetten op structurele verbetering van de bestaanszekerheid van mensen en het recht hierop wettelijk te borgen. We hebben het dan over een stabiel en voldoende besteedbaar inkomen en de mogelijkheden tot gezond eten, onderwijs, gezond en veilig wonen en werken.
2. Beleid te ontwikkelen met ervaringsdeskundigen. We moeten niet oordelen over de keuzes die mensen maken vanuit armoede, maar de vraag stellen waarom ze die keuze maken. Kijk lokaal wat er nodig is en ga gezamenlijk aan de slag in de wijk. Hiermee brengen we ook de menselijke maat terug en het zo nodige vertrouwen in de overheid.
3. Mee te werken aan de structurele verbetering van de gezondheid van de burger en dit te borgen. Daarvoor moeten lange termijn gezondheidsdoelen wettelijk worden verankerd zodat de urgentie om deze doelen te bereiken breed wordt gevoeld en opgevolgd.
4. Toezicht op naleving van deze doelen departement-onafhankelijk in te richten. Er zijn langdurige (dit gaat over decennia) en integrale oplossingen nodig, waarbij de kans op een gezond leven wordt verankerd in beleid op ieder niveau. De gezondheidsproblematiek kan niet geïsoleerd aangepakt worden. Om te voorkomen dat mensen ziek worden, is het van belang dat de gezondheid van de burger uitgangspunt is bij elk beleid: Health in all policies. Er moet een beoordeling worden gemaakt over wat de impact op de gezondheid van de burger is, ongeacht door welk departement of decentrale overheid het beleid wordt gemaakt.

De ondertekenaars pleiten voor onmiddellijke actie.

In ons land overlijden mensen in een lagere sociaaleconomische positie gemiddeld acht jaar eerder dan mensen in een hogere sociaaleconomische positie. Ook leven ze gemiddeld drieëntwintig jaar in minder goed ervaren gezondheid. De gezondheidsverschillen tussen mensen nemen niet af, maar juist toe. Dat is onaanvaardbaar.

Er worden al veel maatregelen getroffen om de bestaanszekerheid te verbeteren, maar helaas met te weinig effect. De ondertekenaars vragen het kabinet met klem om hier extra werk van te maken. 

Ondertekenaars

René Héman, Voorzitter artsenfederatie KNMG, mede namens: 

• Janny Bakker-Klein -Voorzitter RvB Movisie
• Leo Bisschops - Voorzitter KBO-Brabant en vertegenwoordiger Senioren Netwerk
• Maurice van den Bosch - Bestuursvoorzitter OLVG
• Lea Bouwmeester -Voorzitter Federatie voor Gezondheid
• Lex Burdorf - Hoogleraar Maatschappelijke Gezondheidszorg (Erasmus MC)
• Jet Bussemaker - Voorzitter Raad voor Volksgezondheid & Samenleving, Hoogleraar ‘Wetenschap, beleid en maatschappelijke impact, in het bijzonder in de zorg’ (LUMC, Universiteit van Leiden)
• Bianca Buurman - Voorzitter Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN)
• Ton Coenen - Algemeen directeur GGD GHOR Nederland
• Erik Dannenberg - Voorzitter Divosa, vereniging van gemeentelijke directeuren en leidinggevenden in het sociaal domein
• Otwin van Dijk - Burgemeester Gemeente Oude IJsselstreek
• Leonard Geluk - Algemeen directeur Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)
• Carla van Gils - Directeur KWF Kankerbestrijding, voorzitter Gezondheidsfondsen voor Rookvrij
• Ien van de Goor - Bijzonder hoogleraar Publieke gezondheid en preventie, Tranzo (Tilburg University)
• Louise Gunning-Schepers - Oud-hoogleraar Sociale Geneeskunde UvA
• Boris van der Ham - Voorzitter Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland
• Patricia Heijdenrijk - Directeur bestuurder Pharos, expertisecentrum gezondheidsverschillen
• Bert van der Hoek - Voorzitter RvB Trimbos Instituut
• Nic van Holstein - Voorzitter Vakcentrale voor Professionals (VCP)
• Ale Houtsma   Voorzitter RvB Canisius Wilhelmina Ziekenhuis
• Igor Ivakic - Directeur Stichting Nederland Centrum Jeugdgezondheid
• Kitty Jong - Vicevoorzitter FNV
• Marian Kaljouw - Voorzitter RvB Nederlandse Zorgautoriteit
• Marenne van Kempen - Voorzitter Associatie Wijkteams
• John Kerstens - Voorzitter Koepel Gepensioneerden
• Marleen Kraaij-Dirkzwager - Arts Maatschappij + Gezondheid, lid van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving
• Jan Kremer - Hoogleraar zorg en samenleving (Radboudumc)
• Bertine Lahuis - Voorzitter van de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU)
• Marcel Levi - Voorzitter Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
• Janouke van Meerveld - Voorzitter Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS)
• Leon Meijer W- ethouder gemeente Ede
• Ad Melkert - Voorzitter Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ)
• Thijs Merkx - Voorzitter RvB Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL)
• Jochen Mierau - Hoogleraar Economie van de Volksgezondheid (RUG/UMCG) en Wetenschappelijk Directeur Lifelines
• Maria van den Muijsenbergh - Huisarts en hoogleraar gezondheidsverschillen en persoonsgerichte integrale eerstelijnszorg Radboudumc en Pharos
• Henk Nies - Bijzonder hoogleraar Organisatie en beleid van zorg, (VU)
• Robin Peeters - Voorzitter van de Nederlandse Internisten Vereniging, Mede-oprichter Gezondheidskloof.nl, Co-voorzitter Preventie Netwerk Federatie Medisch Specialisten
• Ruth Peetoom - Voorzitter de Nederlandse ggz
• Thomas Plochg - Directeur Federatie voor Gezondheid
• Martin Pragt - Ervaringsdeskundige armoede en sociale uitsluiting, Sterk uit Armoede
• Menno Reijneveld - Voorzitter Interuniversitair overleg sociale geneeskunde (IOSG), hoogleraar UMCG/RUG, arts Maatschappij + Gezondheid
• Ingrid Rep - Directeur KBO-PCOB
• Sophie de Rooij - Voorzitter RvB Ziekenhuis Amstelland
• André Rouvoet - Voorzitter GGD GHOR Nederland
• Karen van Ruiten - Directeur Instituut Positieve Gezondheid
• Michael Rutgers - Namens Gezondheidsfondsen voor Rookvrij, Samenwerkende Gezondheidsfondsen en Longfonds
• Shakib Sana - LHV-ambassadeur Rotterdam, medeoprichter gezondheidskloof
• Michel van Schaik - Directeur Gezondheidszorg, Rabobank
• Onno van Schayck - Hoogleraar preventieve geneeskunde (Maastricht University)
• Floortje Scheepers - Voorzitter kwaliteitsraad ZiN, hoogleraar innovatie in de GGZ, lid van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving
• Eric Scheppink - Raad van Bestuur Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG)
• Anneke Sipkens - Directeur-bestuurder ANBO
• Hans Snijder - Directeur Hartstichting
• Jaap van der Spek - Vicevoorzitter Koepel Gepensioneerden
• Lex Staal - Directeur-bestuurder Sociaal Werk Nederland
• Karien Stronks - Hoogleraar public health (Amsterdam UMC/Universiteit van Amsterdam)
• Jacqueline Timmermans - Bestuurder HIKOS
• Brigit Toebes - Hoogleraar Gezondheidsrecht in Internationaal Perspectief (RUG), wetenschappelijk directeur Aletta Jacobs School of Public Health
• Leon van den Toorn - Voorzitter Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT). Co-voorzitter van het Netwerk Preventie van de Federatie Medisch Specialisten
• Dianda Veldman - Directeur-bestuurder Patiëntenfederatie Nederland
• Edwin Velzel - CEO PGGM
• Joram van Velzen - Voorzitter Landelijke studentenvakbond
• Carl Verheijen - Directeur kennis en innovatie Noaber foundation
• Marjo Vissers-Kuijpers - Voorzitter Raad van Bestuur Coöperatie VGZ UA
• Christine de Vrie s- de Winter - Directeur Academie Gezondheid en Vitaliteit, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Voorzitter Sectoraal Advies College, Hogere Gezondheidszorg Opleidingen, Vereniging Hogescholen
• Gerrit van der Wal - Oud-inspecteur-generaal gezondheidszorg, oud-huisarts, emeritus-hoogleraar sociale geneeskunde
• Ruben Wenselaar - Voorzitter InEen
• Anneke Westerlaken - Voorzitter ActiZ, branchevereniging van zorgorganisaties
• Lode Wigersma - Oud-directeur KNMG
• Sjaak Wijma - Voorzitter Zorginstituut Nederland
• Guido van Woerkom - Voorzitter KNGF, raadslid SER, Lid Algemeen Bestuur VNO/NCW
• Bram Wouterse - Universitair docent EUR/ESHPM
• Anneke van Zanen-Nieberg - Voorzitter van NOC*NSF

 

Zie voor meer informatie en interviews knmg.nl/gelijkegezondheid

Radio 1 journaal interviewde vanmorgen Rene Héman van KNMG over deze brief (fragment start op 6'50)