Welzijn op recept: betere zorg voor mensen met psychische en sociale klachten

Veel Nederlanders trekken bij de huisarts aan de bel wanneer ze last hebben van somberheid, angst, piekeren of weinig zelfvertrouwen. Dat is een goede zaak, want deze psychische en sociale klachten verdienen aandacht. Maar wanneer klachten geen medische oorzaak hebben, is specialistische psychologische hulp niet nodig.

Het viel huisartsen en andere zorgverleners op dat het nog niet vanzelfsprekend is om de cliënten voor wie dit geldt door te verwijzen naar welzijn. In plaats daarvan belanden zij meestal op de wachtlijst voor een psycholoog of krijgen medicatie voorgeschreven. Met deze aanpak is de cliënt niet goed en duurzaam geholpen, raken huisartsen en psychologen overvraagd en lopen de zorgkosten onnodig op. Zorggroepen HONK, HKN en Zorgkoepel, verschillende huisartsen in Noord-Holland-Noord, Vicino, ZONH en VGZ sloegen de handen ineen om de samenwerking tussen medische en sociale zorg en welzijn te verbeteren. Samen startten zij het initiatief ‘Welzijn op Recept’. Inmiddels wordt ook in nauwe samenwerking met gemeenten in andere regio's Welzijn op Recept gerealiseerd.

De missie: niet méér zorg, maar bétere zorg 

Het aanbod vanuit welzijn is veelzijdig, maar niet alle huisartsenpraktijken hebben dat aanbod duidelijk in beeld. De verbinding van medische zorg en sociaal domein kan in deze gevallen worden verbeterd. Het doel van Welzijn op Recept is het creëren van een win-win-win situatie. Cliënten worden beter geholpen en de druk op de zorg wordt verlaagd. De huisarts heeft beter zicht op de mogelijkheden om te verwijzen. Het aanbod vanuit het sociaal domein wordt beter benut.  De oplossing: de verbinding tussen het lokale welzijnsaanbod en de eerstelijnszorg. 

De oplossing: de verbinding maken tussen het lokale welzijnsaanbod en de eerstelijnszorg

Welzijnsorganisaties en eerstelijnszorgvoorzieningen brengen het lokale welzijnsaanbod in kaart. De huisarts kan doorverwijzen naar de welzijnscoach. Deze heeft een goed overzicht  van de informele netwerken en het activiteitenaanbod in de wijken en gemeente. In overleg met de cliënt wordt een passend, op maat gemaakt programma ingericht. Dit kan bestaan uit interventies die het welbevinden verhogen, zoals creatieve activiteiten, vrijwilligerswerk, sport en bewegen of een combinatie hiervan. Het is mogelijk om het aanbod te verbreden naar huisvesting, financiële problematiek, of de veiligheid in en om huis.

Het resultaat: betere zorg voor burgers, minder druk op huisartsen

Welzijn op Recept is gestart in 2019. De winst was snel te zien. Alleen al in het eerste jaar voelden 26 van de 37 cliënten die meedraaiden in de proef zich gehoord en geholpen. Een voorbeeld: één van de cliënten was werkloos geworden en daarmee zijn wereld klein. Hij wilde zich weer nuttig voelen en actief onderdeel worden van de maatschappij. Samen met een welzijnscoach vond hij een baan als tuinvrijwilliger bij een bedrijf in de buurt, precies zijn passie. Hij voelt zich weer nuttig en zijn sociale leven is opgebloeid.

Ook huisartsen en geestelijke gezondheidszorginstellingen zijn tevreden; bijna 70 procent van de deelnemende praktijken ervaart minder druk. Bijvoorbeeld doordat spreekuren wat rustiger zijn en er minder herhaalafspraken gepland hoeven worden. 

De toekomst: Welzijn op Recept als standaard

Het welbevinden van cliënten staat uiteraard voorop, maar ook huisartsen en gemeenten zijn bij deze aanpak gebaat. Daarnaast is Welzijn op Recept één van de manieren om de verbinding te verbeteren tussen medisch en sociaal domein. Hiermee wordt op een praktische manier de verschuiving van eerste lijnszorg naar de ‘nulde-lijn’ vormgegeven. De ambitie is dan ook om te verkennen, in hoeverre gemeenten en zorgaanbieders in meer gemeenten aan de slag willen met Welzijn op Recept.

Bent u benieuwd naar onze andere initiatieven om de druk op de (huisartsen)zorg te verminderen? Bekijk Werk als beste zorg en Meer tijd voor de patiënt.

Lees meer artikelen: